Sv. Velikomučenik Teodor
Dimenzije (bez rama): 105 x 71 cm
Tehnika: ulje na platnu
Poreklo: Srbija - Vojvodina
Godina: 1934.
Na ovoj ikoni prikazan je Sveti Velikomučenik Teodor Stratilat, kao cela figura postavljena u realistično naslikan pejzaž. Svetac je odeven u uniformu generala Rimskog Carstva, sa bogato drapiranim crvenim ogrtačem. On u jednoj ruci drži koplje, a u drugoj krst i grančice palme, koje su jedan od atributa hrišćanskih mučenika i simbolizuju njihovu duboku veru u konačnu pobedu Hrista. Svetac oko glave ima zlatni oreol. Stav njegovog tela je u blagom kontraposto položaju koji sugeriše pokret, naspram više statičnih figura svetitelja svojstvenih tradicionalnom post-vizantijskom ikonopisu. Njegov izraz lica, sa krupnim, širom otvorenim očima, prefinjenom linijom nosa i neznatno osmehnutim usanama, odaje staloženost i dostojanstvenost. Ikona je potpisana i datirana (1934. godina) u donjem desnom uglu, i nalazi se u originalnom ramu iz vremena kada je nastala.
Sveti Velikomučenik Teodor Stratilat spada među hrišćanske svete ratnike. Rođen je u gradu Evhaita, u rimskoj provinciji Galatiji, u Anadoliji, krajem 3. veka nove ere. Bio je glavni vojni zapovednik u gradu Herakleja Pontika, u Maloj Aziji, gde je propovedao hrišćanstvo među paganskim stanovništvom. U periodu vladavine cara Licinija (vladao 308 - 324), kada je došlo do velikog progona hrišćana, Teodor Stratilat je posle surovog mučenja, pogubljen 8. februara 319. godine. Sveti Velikomučenik Teodor Stratilat smatra se zaštitnikom vojnika, i u srpskoj pravoslavnoj crkvi slavi se 8. februara i 8. juna.
Stilski ova ikona predstavlja jednu zaokruženu fazu barokizacije, evropeizacije i modernizacije srpske umetnosti, koja je otpočela u 18. veku među srpskim stanovništvom, koje se u dva navrata, tokom dve Velike Seobe (1690. i 1739.) nastanilo severno od Save i Dunava, na području tadašnje Habzburške monarhije. Kod Srba je ovaj proces udaljavanja od tradicionalne post - vizantijske umetnosti otpočeo nakon što su uticaji zapadno - evropske umetnosti već bili prihvaćeni i adekvatno prerađeni u velikim pravoslavnim centrima kao što su Moskva i Kijev. Uzori za sakralnu likovnu umetnost, uključujući tu i ikonopis, prvobitno su bile zapadno - evropske ilustrovane biblije štampane u Amsterdamu, Augsburgu i Nirnbergu, kao i pojedinačni grafički listovi, koji su dospevali u naše krajeve u 17. i 18. veku, i koji su doprineli usvajanju baroknog likovnog izraza. Kako su naši umetnici imali sve više prilika da odlaze na školovanje na Akademiju lepih umetnosti u Beču, tako su se i uticaji zapadno - evropske umetnosti i akademizma sve neposrednije i snažnije očitavali i na umetnosti koja je nastajala u Vojvodini i Srbiji, tokom 19. i početkom 20. veka. Primer za to je i ova ikona slikana na platnu.
