Sv. Velikomučenik Djordje
Dimenzije: 95 x 62 cm
Tehnika: ulje na platnu
Poreklo: Srbija - Vojvodina
period: kraj 19. - početak 20. veka
Na ovoj ikoni prikazan je Sveti velikomučenik Đorđe kao cela figura, kako stoji na telu ubijenog zmaja, čije su čeljusti probodene kopljem, koje svetac drži u jednoj ruci, dok u drugoj drži grančicu palme, kao jedan od atributa hrišćanskih mučenika i simbol njihove duboke vere u konačnu pobedu Hrista . Sveti Đorđe odeven je u odoru vojnika i nosi dugi ogrtač grimizne boje. Njegovo koplje se završava krstom. Sveti Đorđe i ubijeni zmaj, kao glavni motivi ikone, postavljeni su u realistično naslikan pejzaž, sa zidinama grada Lacio u drugom planu. Ka gradu vodi staza kojom upravo spašena princeza, prikazana kao sićušna figura odevena u crvenu haljinu, beži nazad ka svom domu.
Sveti Velikomučenik Đorđe spada među hrišćanske svete ratnike. On je bio kapadokijski ratnik i hrišćanski vernik, a mučenički je stradao u Palestini za vreme vladavine cara Dioklecijana (vladao 284. - 305.). Legenda o Svetom Đorđu potiče iz 8. veka i govori o zmaju, koji se pojavio u blizini grada Lacio, preteći bezbednosti grada i zahtevajući da mu se kao žrtve prinose mlade devojke. Kralj Selvios, uplašen za svoj grad i njegove stanovnike, bio je spreman da žrtvuje i sopstvenu kćer. Dok je princeza čekala kraj jezera ispunjenje svoje strašne sudbine, tuda je prolazio Sveti Đorđe, koji je zastao da sasluša priču o nesrećnoj devojci. Kada se zmaj pojavio, hrabri ratnik ga je ubio žestokim udarcem koplja. Pošto je uz pomoć svesrdne molitve izvojevao pobedu, Sveti Đorđe je podstakao stanovnike grada Lacio da se preobrate u hrišćanstvo.
Sveti Đorđe poštovan je kao zaštitnik vojnika i zemljoradnika. Kada je prikazan kao vojnik koji stoji sa kopljem u ruci, kao što je to slučaj sa ovom ikonom, naziva se Sveti Đurđic, koji se u srpskoj pravoslavnoj crkvi slavi 16. novembra.
Stilski ova ikona predstavlja jednu zaokruženu fazu barokizacije, evropeizacije i modernizacije srpske umetnosti, koja je otpočela u 18. veku među srpskim stanovništvom, koje se u dva navrata, tokom dve Velike Seobe (1690. i 1739.) nastanilo severno od Save i Dunava, na području tadašnje Habzburške monarhije. Kod Srba je ovaj proces udaljavanja od tradicionalne post - vizantijske umetnosti otpočeo nakon što su uticaji zapadno - evropske umetnosti već bili prihvaćeni i adekvatno prerađeni u velikim pravoslavnim centrima kao što su Moskva i Kijev. Uzori za sakralnu likovnu umetnost, uključujući tu i ikonopis, prvobitno su bile zapadno - evropske ilustrovane biblije štampane u Amsterdamu, Augsburgu i Nirnbergu, kao i pojedinačni grafički listovi, koji su dospevali u naše krajeve u 17. i 18. veku, i koji su doprineli usvajanju baroknog likovnog izraza. Kako su naši umetnici imali sve više prilika da odlaze na školovanje na Akademiju lepih umetnosti u Beču, tako su se i uticaji zapadno - evropske umetnosti i akademizma sve neposrednije i snažnije očitavali i na umetnosti koja je nastajala u Vojvodini i Srbiji, tokom 19. i početkom 20. veka. Primer za to je i ova ikona slikana na platnu.
