Srpski putnički triptih
Visina: 31,5 cm
Širina otvorenog triptiha: 38 cm
Materijal: tempera na dasci
Poreklo: Srbija
Period: 17. - 18. vek
Ikona u formi triptiha imala je funkciju pokretnog svetilišta, i služila je kao molitvena ikona prilikom putovanja. Na centrlanom panelu prikazana je Bogorodica kao polufigura okrenuta ka malom Hristu koji je prikazan u stojećem stavu kao cela figura. Bogorodica gestom svoje ruke ukazuje na Hrista saopštavajući da je ispravan hrišćanski put samo onaj koji vodi ka spoznaji i poštovanju Hrista. Ovaj tip Bogorodice poznat je kao Bogorodica Odigitrija ili Bogorodica putevoditeljica i jedan je od omiljenih ikonografskih tipova Bogorodice u pravoslavnom hrišćanstvu. Na levom panelu koji je podeljen na dva segmenta prikazani su Sveti Nikola kao dopojasna figura i jedan od svetih ratnika, kao konjanik sa dugačkim kopljem i lepršavim ogrtačem. Na desnom panelu prikazan je neidetifikovani svetitelj u punoj visini, kao stojeća figura frontalno krenuta ka posmatraču.
Ikona je naslikana naivno, likovi i njihove odore su pojednostavljeni, a paleta je svedena na kontrast svetlo crvene i zagasitih nijansi zelene i plave boje. Centrlani panel je izrezbaren sa istaknutim okvirom. Ovaj način slikanja tipičan je za srpski ikonopis. Ovakve ikone nisu izrađivali školovani majstori već obični sveštenici u manastirima. Upravo zbog toga ikona poseduje osećanje neposredne vere, dok je istovremeno gotovo detinjasto naivna u svom likovnom iskazu. Ipak likovi su produhovljni i smerni, ukazujući na iskonsku narodnu pobožnost. Nepoznati umetnik uspeo je da izrazima lica prikazanih svetitelja ispolji njihovu veru i pijetet. Obojene površine bez senčenja i ikakovog trodimenzionalnog oblikovanja uokvirene su tamnim linijama stvarajući izvesni efekat sličan vitražu. Pred nama je svakako neobičan i moglo bi se reći folklorni/etnografski predmet koji svedoči o prostodušnoj ali zbog toga ništa manje dubokoj i iskrenoj veri i ljubavi prema Bogorodici i Hristu. Sam pojam putničkog triptiha svedoči o potrebi da svetitelji, Bogoridica i Hrist uvek butu uz vernika, kao njegovi zaštitnici tokom opasnih i dalekih putovanja.
